Về bản chất, có thể coi Atlat Địa lý Việt Nam là một cuốn sách giáo khoa Địa lý Việt Nam được thể hiện bằng kênh hình, chủ yếu là bản đồ, biểu đồ, bảng số liệu. Để làm tốt các câu hỏi trắc nghiệm trong đề thi Địa lý, các em cần nắm các kỹ năng khai thác Atlat Địa lý Việt Nam sau đây:
1. Nắm chắc các ký hiệu
a. Các kí hiệu trong bản đồ là rất quan trọng, vì vậy các em cần nắm chắc kí hiệu ở trang 3 của quyển Atlat vì một số bản đồ sẽ không có chú thích đi kèm.
- Ký hiệu về địa hình: phân tầng địa hình.
- Ký hiệu về khoáng sản: chủng loại, phân bố.
- Ký hiệu về công nghiệp: trung tâm công nghiệp, khai thác khoáng sản, các ngành công nghiệp.
- Ký hiệu về nông nghiệp, lâm, ngư nghiệp.
- Ký hiệu các yếu tố khác.
b. Ngoài ra, còn có các bảng chú giải ở các trang Atlat.
2. Nắm được cấu trúc của Atlat Địa lý Việt Nam :
Cần phải nắm được cấu trúc của Atlat Địa lý Việt Nam gồm các trang, mục nào, sắp xếp ra sao?
Cấu trúc theo sách giáo khoa Địa lý lớp 12 và Atlat tương tự như nhau. Nếu sách giáo khoa Địa lý lớp 12 được cấu trúc thành 4 đơn vị kiến thức cơ bản là: Địa lí tự nhiên, Địa lí dân cư, Địa lí các ngành kinh tế, Địa lí các vùng kinh tế thì Atlat Địa lý Việt Nam cũng được cấu trúc tương tự như vậy.
Trong Atlat Địa lí Việt Nam chia thành:
- Phần 1: Địa lí tự nhiên (từ trang 6 đến trang 14).
- Phần 2: Địa lý dân cư (từ trang 15 đến trang 16).
- Phần 3: Địa lý các ngành kinh tế (từ trang 17 đến trang 25).
- Phần 4: Địa lý các vùng kinh tế (từ trang 26 đến trang 30).
3. Biết rõ câu hỏi để có thể dùng Atlat
- Một số câu hỏi trắc nghiệm có yêu cầu về phân bố sản xuất hoặc yêu cầu ngành đó ở đâu, vì sao ở đó thì các em đều có thể dùng Atlat để trả lời.
Ví dụ : câu hỏi về sự phân bố ngành công nghiệp năng lượng hoặc ngành chế biến lương thực-thực phẩm…
- Nếu đề bài hỏi về tình hình phát triển sản xuất hoặc quá trình phát triển của ngành này hay ngành khác, thì trong atlat cũng có các bảng số liệu và biểu đồ.
4. Biết khai thác biểu đồ có trong các bản đồ của Atlat
a/.Thường mỗi bản đồ dân cư, ngành kinh tế đều có từ 1 đến 2 biểu đồ (cột, đường, tròn, miền) thể hiện sự tăng, giảm về giá trị tổng sản lượng, về diện tích (đối với các ngành nông-lâm nghiệp…), về cơ cấu, về xu hướng chuyển dịch cơ cấu của các ngành kinh tế.
Ví dụ : Căn cứ vào Atlat Địa lý Việt Nam trang 15, nhận xét nào sau đây không đúng với biểu đồ Cơ cấu lao động đang làm việc phân theo khu vực kinh tế :
A. Tỉ trọng công nghiệp – xây dựng tăng.
B. Tỉ trọng nông – lâm thủy sản giảm
C. Tỉ trọng nông -lâm -thủy sản luôn thấp nhất
D. Tỉ trọng nông -lâm -thủy sản luôn cao nhất
b/. Các biểu đồ còn giúp các em giảm bớt việc ghi nhớ nhiều con số trong phần trắc nghiệm lý thuyết.
5. Biết sử dụng kết hợp các bản đồ trong Atlat cho một câu hỏi trắc nghiệm địa lý
- Cần xác định mối quan hệ địa lý, kết hợp một số trang Atlat cần thiết để trả lời.
- Các em nhớ học mục lục trang 31.
Ví dụ : Giải thích vì sao Đồng bằng sông Cửu Long trở thành vựa lúa số 1 cả nước?
Các em cần sử dụng Atlat trang về vùng Đồng bằng sông Cửu Long (trang 29) kết hợp các bản đồ địa hình, đất đai, sông ngòi, khí hậu, động thực vật thì mới có câu trả lời thấu đáo, trọn vẹn nhất.